KARAKOCAN / DEP
KARAKOCAN / DEP
Karakoçan, Elazığ ilinin bir ilçesidir. 1934 yılında ilçe olmuştur. Yeni bir yerleşim yeri olduğundan, merkezinde ve çevresinde tarihi önem taşıyan herhangi bir yapıya rastlanmamaktadır.İlçenin bugün itibariyle 2 bucağı, 88 köyü, 5 mezrası bulunmaktadır. 1997 yılı nüfus sayımına göre 12.153’ü merkezde olmak üzere toplam nüfusu 30.212’dir.Zengin doğal güzelliklere sahip olan ilçede, Peri Çayı kenarında bulunan Golan kaplıcalarını her yıl binlerce kişi sağlık amacıyla ziyaret etmektedir. Yine ilçe merkezinde Kalecik Barajı Çamlığı, Beyaz Çeşme Mesire Yeri, Güzelbaba Ormanı yaz aylarında halkın rağbet ettiği dinlenme yerleridir.
TARIH / GESCHICHTE / DIROK
Karakoçan, Cumhuriyet dönemi ilçelerindendir. 1936 yılında ilçe olmuştur. Karakoçan'ın gerek merkezinde, gerekse civarında tarihi yönden önem taşıyan herhangi bir yerleşim birimi olmadığından, tarihi bilgileri içeren kaynaklar yok denecek kadar azdır. İlçenin en eski yerleşim merkezi, Osmanlı dönemindeki Ohi Bucağı'na bağlı Tepe Köyü'dür.Bugünkü Kalecik Köyü ve çevresi (Baraj Gölü altında kalan kısmı), eski Çan yolu (Özlüce barajı yanındaki) üzerindeki Değirmendere civarı, Roma dönemine ait bazı kaya mezarlarıyla dikkati çekmektedir. İlk çağda Hitit ve Urartuların bölgeye hakim oldukları bilinmekte ise de, buralarda onlara ait önemli eserlere rastlanmamıştır. Urartular'dan sonra bölge Medler'in, daha sonra Persler'in ve Romalılar'ın eline geçmiştir. Bölge Roma Döneminde Sasaniler'le Doğu Romalılar arasında tampon bölge haline gelmiştir.Karakoçan ve çevresindeki köylere yerleşen insanlar, komşuları Rumlar, Keldaniler, Süryaniler Ermeniler ve diğer gruplarla beraber yaşamışlardır.Selçuklu Komutanı Türkmen Çubuk Bey 1107 tarihinde Harput, Palu, Çemişgezek, Arapgir ve Eğin'i zaptederek Karakoçan ve çevresini de hakimiyetine almıştır. "Doğu illeri ve Varto Tarihi" adlı eserde Karakoçan çevresindeki aşiretlerin Horasan'dan geldikleri, Hormek aşiretinin Harzem Türkleri'nden olduğu yazılmaktadır.Karsıni (Bazlama) Köyü ve civar köylere yerleşenlerin Karsan Aşiretinden oldukları, bu ismin Kuman Kıpçak dilinden gelmesi bunu doğrulamaktadır. Okçular (Okçiyan) Köyü'nde Mezar-ı Selçuk adında bir yerin olduğunu söyleyen köyün yaşlıları, Okçu Yusuf'un Selçuklu öncü kuvvetlerinden olduğunu ve bunun Kırklar Hikâyesinde anlatıldığını söylemektedirler. Karakoçan ve çevresi Anadolu Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat zamanında bu devletin sınırları içine alınmış, Anadolu'nun Moğol istilasıyla Selçuklu hâkimiyetinden Buldukani Beyleri' nin eline geçmiş, ardından Akkoyunlular`ın egemenliğine, daha sonra Safeviler'in hâkimiyetine girmiş, Osmanlı hükümdarı Yavuz Sultan Selim zamanında da Osmanlı topraklarına katılmıştır. Osmanlılar zamanında vakıf araziye dahil olan Karakoçan, devlet otoritesinin zayıflaması sonucu, vakıf yöneticilerinin ve toprak işleticilerinin eline geçmiştir. Karakoçan yöresinin I. Dünya Savaşı ve sonrasında ülke savunmasında oldukça önemli bir yeri vardır. Bilindiği gibi I. Dünya Savaşı yıllarında Rus Orduları bugünkü Karakoçan - Kiğı sınırına dayanmıştı. Çanakkale Savaşları'nın kahramanı Osmanlı 2. Ordusu, Ruslar'la savaşmak için doğuya kaydırılmıştı. Bu ordunun karargâhı Palu'nun Sekrat Köyü; Kurmay Başkanlığı Karargahı da bugün Karakoçan'ın Başyurt Bucağı'na bağlı olan Mahmutlu Köyü; İkinci Ordunun komutan vekili Mustafa Kemal Paşa, Kurmay Başkanı da İsmet (İnönü) Bey idi. Ordu ağırlıklarının bir kısmı, Karakoçan 'ın sırtını yasladığı tepelerde ve daha gerilerde bulunmakta idi. I.Dünya Savaşı sonrası Anadolu'da kurulan Müdafa-i Hukuk Cemiyetlerinden "Vilayet-i Şarkiyye Müdafa-i Hukuk Cemiyeti" nin Erzurum Şubesi, aslen Karakoçan'ın Keklik Köyü'nden olan Avukat Hüseyin Avni Ulaş Bey ve arkadaşları tarafından açılmıştır. O yıllarda Karakoçan'ın Çan Bölgesi Kiğı Kazası vasıtasıyla Erzurum'a bağlı idi.Karakoçan'ın yetiştirdiği Milli Mücadele kahramanı Hüseyin Avni Ulaş Bey son Osmanlı Mebusan Meclisi 'ne ve 1. TBMM'ne Erzurum Mebusu (Milletvekili) sıfatı ile katılmıştır.1936-1937 yıllarında Türkiye'deki yeni idari düzenleme ile Kiğı'nin Çan Nahiyesi ve Palu'nun Ohi ve Lahan Nahiyeleri birleştiriliyor, Karakoçan adı altında bir ilçe Elazığ İli'ne bağlanıyor. Karakoçan ismi aslında bugün de aynı adla anılan bir köyün adıdır.Ancak tespitlerimize göre dönemin bölge müfettişi Abdullah Paşa ilçe merkezi olarak düşünülen bu köyü bir bahar günü ziyaret etmiş, iklim şartları daha kötü, ulaşımı daha zor olan Karakoçan Köyü yerine her bakımdan daha uygun olan Ohi Bucağının Tepe Köyü 'nü merkez olarak seçmiştir.Böylece Karakoçan adı yeni ilçenin adı olarak kalmıştır. Başyurt, Merkez ve Çan Bucağı olarak teşkilatlanan yeni ilçe merkezi başlangıçta ufak bir köy görünümünde iken Altınoluk, Yeşilbelen, Sarıbaşak ,Başyurt ve diğer civar köylerden yerleşmeler ile gün geçtikçe gelişmiştir. Sonraki yıllarda Karakoçan Köylerinin yanı sıra Kiğı, Mazgirt, Nazimiye, Palu, Varto, Bingöl ve diğer komşu ilçelerden gelenler günümüz Karakoçan'ını oluşturmuşlardır.
In Karakoçan gibt es keine geschichtlich wichtigen Orte. Die älteste Sidelung ist das Dorf Tepe.Obwohl Karakoçan zu den Reichen der Hethiter und der Urartäer gehörte, findet man keine bedeutenden archäologischen Spuren dieser Völker hier. Später herrschten hier die Meder, die Perser und noch später die Römer und Byzantiner. Im heutigen Dorf Kalecik und in dessen Umgebung findet man einige Felsgräber aus römischer Zeit. Karakoçan lag im heftig umkämpften Grenzgebiet von Rom und dem Reich der Parther und später der Sasaniden.Der türkische Historiker Ali Kemali schrieb in seinem Erzincan Tarihi, dass Karakoçan zu Zeit des Kalifen Umar durch den General Chalid ibn al-Walid erobert wurde. In dem Gebiet fanden dann später auch mehrere Schlachten zwischen Arabern und Byzantinern, Arabern und Iranern und Arabern und Türken statt.Der seldschukische Kommandant Türkmen Çubuk Bey eroberte 1107 die Gebiete von Harput, Palu, Çemişgezek, Arapgir, Eğin und auch Karakoçan. Kai Kobad I. machte Karakoçan zum Teil seines Sultanats von Rum. Als die Seldschuken aber gegen die Mongolen in der Schlacht vom Köse Dağ unterlagen, kontrollierten die Ilchane Karakoçan. Nach den Ilchanen herrschten hier die Ak Koyunlu und später die Safawiden. Der Osmane Yavuz Sultan Selim konnte die Safawiden besiegen und aus Ostanatolien rausdrängen. Seit dem war Karakoçan bis 1923 Teil des Osmanischen Reiches.Erst 1936/1937 wurde der Landkreis Karakoçan gegründet. Die Bezirke Çan aus dem Landkreis Kiğı und die Bezirke Ohi und Lahan aus dem Landkreis Palu wurden zu Karakoçan vereinigt. Benannt wurde Karakoçan nach einem Dorf, dass auch Hauptort werden sollte. Aber wegen seiner schlechten Lage und des widrigen Klimas wurde anstatt dessen das Dorf Tepe zum Hauptort bestimmt. Der Landkreis Karakoçan wurde dann noch in drei Bereiche unterteilt, nämlich Başyurt, Merkez und Çan.
Golan (kolan) Kaplicasi
Kolan Kaplicasi, Elazig ili Karakocan ilcesinin Kolan (Golan) Koyunden gecen Peri Suyunun kiyisinda bulunmaktadir. Karakocan ilcesi halkinin okuma orani Turkiye geneline gore yuksek olmakla beraber yine de halkinin buyuk bir kismi basta almanya, hollanda, fransa olmak uzere avrupanin cesitli ulkelerinde yasamaktadirlar. Karakocan ilcesi egitim orani ve avrupada calisanlari ile Turkiye geneline gore daha sosyo modern bir ilcedir. Ozellikle yaz aylarinda cok sayidaki yabanci plakali arac arasinda kendinizi bir anda avrupada hissedebilirsiniz. Bu ozellikle yurtdisindan yoreye ve kaplicaya gelecek insanlarin dil problemi cekmemesini onemli olcude sagladigindan artik yoreye ve kaplicaya yurtdisindan da insanlar gelmektedir. Kolan (Golan) Kaplicasi 2005 yili yatirimlari ile artik faaliyete gecen oteli ile geceli kalinabilmenin yaninda, ozellikle Golan Koyu halkinin misafirperverliginin bu yatirimlar kadar onemli oldugunu vurgulamak istiyorum.Yillardir kaplicaya gelen insanlara daima guler yuzunu gosteren koyluler tum karakocanlilar ve ziyaretcilerin gonlunu fethetmislerdir. Koyun yanisira kaplica yakinindaki balik tesisleri ve piknik parklarida ozellikle Karavan Turizmine ve kaplica sakinlerine farkli bir tatilimkani sunma ayricaligini vermektedir. Karakocanin dayaz aylarindaki hava sicakligi 30 derecenin altina dusmemektedir.Bol oksijenli agaclarin golgesinde hamaklarda serinbir havada uyuklamak, insana ayri bir dinclik ve yasama hazzi verir.Yine Karakocan dan Kolana kadar olan bolgede bulunanicilebilir kaynak sularin soguklugu yaz ortasinda insani sasirtmaya yeterdir.
KARAKOCAN EFSANELERI
Golan Efsanesi:
İlçemize bağlı 88 (seksen sekiz) köy mevcuttur.Bunların bir kısmı toplu olmakla beraber bir kısmı da dağınık köydür.Halen çeşitli köy muhtarlıklarına bağlı 52 mezra bulunmaktadır.Bu dağınıklık hizmetlerin verilmesinde çeşitli zorluklar teşkil etmektedir. Bu mezralarımızın bazılarının büyüklükleri 3-4 haneden 25-30 haneye kadar değişmektedir. 52 köyün tüzel kişiliğinin de nüfusu 150’den aşağı olup, bunlar mezra karakterinde küçük yerleşim birimleridir. İlçemize bağlı Pamuklu, Paşa Yaylası ve Yıldız Köyleri köy sakinleri tarafından boşaltılmıştır.Golan Kaplıcaları civarindaki kayalıklarda bir çift geyik yaşarmış.Avcılar bunları vurmak istemişler.Bunlardan birini vurarak kayanın tepesinden suya (Peri Suyu) düşürmüşler.Diğer geyik kayıplara karışmış.Efsaneye göre kayıp geyik her yıl gelerek kayalıkların tepesinden suya doğru sesler çıkarmaktadır.Sudan da cevabi sesler gelmektedir.Bu karşılıklı seslerden sonra suyun bir can aldığına inanılmaktadır.
Külükoğlu Efsanesi:
Pilavtepe denilen köyde yaşayan,Külükoğlu diye bilinen kişiyle ilgili bir efsanedir.Günün birinde köyde bir toplantı yapılır.Külükoğlu’nun toplantıda olmadığını gören köylüler çağırmak maksadı ile evine iki kişi gönderirler.Külükoğlu’nu evinde bulamayan haberciler onun dağdaki davar barınağına giderler.Daha içeri girmeden HU çeken sesler duyarlar.Pencereden baktıklarında giysileri aynı, yüzleri aynı, başörtüleri aynı otuz-kırk kişi görürler.İçlerinden hangisinin Külükoğlu olduğunu anlamazlar. Ses çıkarmadan köye geri dönerler. Olayı köydekilere anlatırlar. köylüler inanmak için dört kişi daha gönderirler. Onlar da gidip durumu aynı şekilde görüp dönerler. Sabahleyin durumu Külükoğlu’ndan sorup öğrenmek isterler.Külükoğlu köye gelmeden oğlu Kel Mahmut babasına kahvaltı hazırlar ve yola koyulur. Dağdaki barınağa yaklaştığında, karda babasının sopası ile meşe ağaçlarına vurduğunu, vurdukça meşelerin göverip ve peşinden davarın bu meşeleri yediğini görür. Babası geriye dönüp baktığında oğlunu görür. Der ki: Oğlum! Sen beni bilmeyerek mahcup ettin. Allah’tan dileğim üç günde öleyim. Sen de üç ay zarfında bilmediğin yere gidesin. Senede bir gelip türbemi ziyaret edesin. Deniliyor ki Külükoğlu üç gün sonra ölür ve oğlu da üç ay sonra Kiğı’nın Elmalı Köyü’ne gider.Halen Külükân (Pilavtepe) da Külükoğlu’nun akrabaları vardır.Külükoğlu’nun türbesi Karakoçan’dan Çan’a giden yolun kenarındadır.
Karabuk(Karagelin-bahtsız gelin)Efsanesi:
Mahmutlu-Lehan Köyleri arasındaki Karabuk Mevkii ile ilgili anlatılan bir efsaneye göre bu mevkiden bir düğün alayı geçmekte iken toprak yarılmış.Gelin bindiği atıyla beraber yarılan toprağa düşmüş ve açılan yarık tekrar kapanmış.Halk arasında bu mevkie Karabuk (kara bahtlı gelin anlamında) adı verilmiştir
Karakoçan auch Dep genannt ist eine Stadt und ein Landkreis in der türkischen Provinz Elazig. Es liegt im nordöstlichen Teil der Provinz an der Grenze zu Bingöl und Tunceli. Die Gesamtbevölkerung des Landkreises beträgt 30.212 (Stand 1997). Es gibt hier Kurden, Zazas und Türken. Bis zum Ersten Weltkrieg lebten auch christliche Armenier hier. Ein beachtlicher Teil der Einwohner sind Aleviten.Die Fläche beträgt 1085 km² und die Höhe 1090 m über NN. Hohe Berge des Landkreises sind der Kirûcê (2372 m) und der Kızıldağ (1538 m), der Tor (1615 m), der Celo (1594 m) und der Mezragazi (1450 m).Flüsse sind der Peri, der Kuşçu und der Ohi. Es gibt mehrere Staudämme, unter anderem den Özlüce-Staudamm, den Kalecik-Staudamm und den im Bau befindlichen Pembelik-Staudamm. Elektriksiz köy bulunmamaktadır. Hemen hemen tüm köylerimizde içme suyu var görünse de yetersizdir. Köylerimizin yol durumları da aynıdır. 36 km’ lik Çan güzergâhı dışında asfalt bağlantılı Bulgurcuk, Kalkankaya, Kulundere, Kalecik, Karapınar, Tekardıç-Yoğunağaç grup yolu, Deveci, Mahmutlu-Yüzevler grup yolu, Çanakçı, Sarıcan ve Güllüce köy yolları haricinde asfalt bağlantılı köy yollarımız yoktur.
Sira No | Köyün Adi | Eski Adi | Uzakligi | Sira No | Köyün Adi | Eski Adi | Uzakligi |
1 | AgaMezrasi | 3 km | 46 | AsagiOvacik | KurikanaJer | 14 km | |
2 | Akarbas | Cakan | 17 km | 47 | Alayagmur | 30 km | |
3 | Akkus | Pas | 30 km | 48 | Canakci | 12 km | |
4 | Altinoluk | Tirkiyan | 10 km | 49 | Cayirdam | Alikana Jor | 15 km |
5 | Akcicek | AlikanaJer | 5 km | 50 | Demirtepe | Seyfan | 16 km |
6 | Bahcecik | Bacug | 10 km | 51 | Deveci | 25 km | |
7 | Balcali | Celekas | 15 km | 52 | Durmus | Hamikan | 8 km |
8 | Bardakli | Kalemzin | 30 km | 53 | Gözerek | 17 km | |
9 | Beydere | 15 km | 54 | Güllüce | 20 km | ||
10 | Bulgurcuk | Yig,Eg | 14 km | 55 | ISABEY | 40 km | |
11 | Calikaya | Kilotiyan | 23 km | 56 | Kirgil | 30 km | |
12 | Camardi | 6 km | 57 | Köryusuf | 20 km | ||
13 | Catalyol | Musyan | 10 km | 58 | Kuscu | Kuci | 21 km |
14 | Cavusyolu | Himan | 13 km | 59 | Kümbet | 25 km | |
15 | Cayirgülü | Badran | 8 km | 60 | Mahmutlu | 20 km | |
16 | Demirdelen | Kafan | 5 km | 61 | Maksutali | 18 km | |
17 | Doganoglu | Kurkanigaz | 20 km | 62 | Mirahmet | 28 km | |
18 | Gündegdi | Cobur | 8 km | 63 | Sagin | 27 km | |
19 | Hamzali | Hemzelyan | 8 km | 64 | Savucak | 15 km | |
20 | Kalecik | 2 km | 65 | YukariOvacik | KurukanaJor | 14 km | |
21 | Kalkankaya | Girbo | 10 km | 66 | Yüzev | Uzev | 28 km |
22 | KarakocanKöy | 13 km | 67 | Can Köyü | 34 km | ||
23 | Karapinar | 1 km | 68 | Akpinar | KaniSipi | 18 km | |
24 | Karasakal | Kelemzin | 18 km | 69 | Alabal | Beroj | 30 km |
25 | Kavakdere | Ahsis | 13 km | 70 | Bazlama | Karsini | 28 km |
26 | Kizilca | 7 km | 71 | Celebi | 45 km | ||
27 | Kizilpinar | Kizilpar | 18 km | 72 | Citak | 30 km | |
28 | Kocyigitler | Helan | 17 km | 73 | Demirtas | 31 km | |
29 | Kulundere | 12 km | 74 | Dumluyazi | Gahfin | 31 km | |
30 | Ormancik | Kolemis | 32 km | 75 | Gümüsakar | Samani | 33 km |
31 | Okcular | Okciyan | 20 km | 76 | Hamurkesen | Sarpic | 25 km |
32 | Pamuklu | 30 km | 77 | Karacan | 35 km | ||
33 | Pasa Yaylasi | 13 km | 78 | Kavalcik | Arpaderesi | 29 km | |
34 | Sarican | 10 km | 79 | Keklikköy | Keklik | 30 km | |
35 | Tekardic | Dilimili | 2 km | 80 | Kocadayi | Kocet | 37 km |
36 | Ücbudak | Delikan | 14 km | 81 | Korudibi | Mizikan | 30 km |
37 | Yalintas | Sevtiyan | 11 km | 82 | Kusbayiri | Kerboz | 37 km |
38 | Yenice | 5 km | 83 | Özlüce | Mugbet | 30 km | |
39 | Yeniköy | Maciran | 5 km | 84 | Saribasak | Zelxidir | 20 km |
40 | Yenikaya | Kumik | 24 km | 85 | Sarihan | Müsrüm | 42 km |
41 | Yogunagac | Golan | 16 km | 86 | Yesilbelen | Gahmut | 20 km |
42 | Yücekonak | Kavuman | 18 km | 87 | Yildizköy | Norpit | 37 km |
43 | Basyurt | Lexan | 18 km | 88 | Pilavtepe | Külükan | 30 km |
44 | Akbulak | Yalanci | 25 km | 89 | Cumhuriyet | Qermesik | 23 km |
45 | Akyokus | Ferho | 30 km |